Symptomen van een burn-out

We horen vaak het woord burn-out vallen, maar wat zijn nu juist de symptomen van een burn-out? Hoe kan je dit herkennen?

Onderzoekers aan de KU Leuven spreken over vijf kernsymptomen van burn-out.

Fysieke en psychologische uitputting

Fysieke symptomen

  • Vermoeidheid: Je bent voortdurend moe. Zowel je geest als lichaam zitten in een voortdurende staat van vermoeidheid.
  • Slaapproblematieken: De stress die je ervaart zorgt ervoor dat je moeite hebt met inslapen en doorslapen.
  • Lichamelijke pijn: chronische stress en oververmoeidheid kunnen, omdat je lichaam gedurende lange tijd in overdrive gaat ook lichamelijke pijn uitlokken. Zo horen we vaak dat mensen met een chronische klagen over hoofdpijn en spierpijn, vaak in nek en schouders.
  • Verteringsproblemen en verminderde eetlust: je eet minder, omdat je gestresseerd bent, of omdat je de tijd niet meer neemt om op regelmatige tijdstippen te eten. Stress zorgt er ook voor zorgen dat je vertering niet meer zo vlot gaat, en je maag en darmen kunnen ook samentrekken o.w.v. stress. Dit alles kan maag- en darmklachten kunnen veroorzaken.
  • Verlaagd immuunsysteem: chronische stress kan er voor zorgen dat je kwetsbaarder bent voor ziektes.
  • Hartkloppingen en andere stress symptomen: chronische stress ligt aan de basis van een burn-out, waardoor je verschillende stress symptomen zoals hartkloppingen, een verhoogde bloeddruk of zelfs hartproblemen kan vertonen.

Psychische symptomen

  • Uitgeblust gevoel: door de voortdurende inspanning en uitputting, kan het zijn dat je je na een tijdje uitgeblust voelt. De kans is daarnaast groot dat je niet goed slaapt, wat je uitgeblust gevoel nog sterker maakt.
  • Laag zelfbeeld: doordat je meer fouten begint te maken door je verhoogd stressniveau, is de kans groot dat je zelfbeeld zal dalen, omdat je je slecht voelt over deze fouten. En omdat je deze fouten vroeger niet maakte, keren negatieve gedachten steeds vaker terug in je hoofd.
  • Piekeren: je piekert meer bij chronische stress, waardoor je vaak ook minder slaapt.

Geheugen- en concentratieproblemen

Als je chronische stress ervaart, is er een verhoogde afscheiding van het stresshormoon cortisol. Dit stresshormoon valt de neuronen aan, die instaan voor concentratie en geheugen, wat dus problemen op deze twee gebieden kan veroorzaken.

Heftige emotionele reacties

Je hebt bij chronische stress vaak een voortdurend gevoel van irritatie en opgejaagdheid. Je kan jezelf maar niet kalmeren nadat je een stressvolle situatie hebt meegemaakt.

De tolerantiegrens ligt lager, waardoor woede-uitbarstingen of huilbuien niet ongewoon zijn. Je bent prikkelbaar, hebt sterk afwisselende emoties, en moeite met drukte en lawaai.

Mentaal (en fysiek) afstand nemen

Je voelt een hoge weerstand bij je werk. Uit zelfbescherming trekt je je mentaal (en soms fysiek) terug van alle werkgerelateerde zaken.

Je hebt het gevoel het contact met je collega’s niet aan te kunnen of gaat er van uit dat anderen je weer van alles zullen vragen, waarop jij geen nee kan zeggen.

Je gevoel van irritatie en prikkelbaarheid kan ook een negatieve invloed hebben op je werkrelaties en negatieve gevoelens over jezelf en anderen uitlokken.

Symptomen van depressie

Hierdoor wordt de diagnose van depressie soms foutief gesteld bij burn-out. Als gevolg van het minder presteren en het uitgeputte gevoel komen immers sombere stemmingen en schuldgevoelens opzetten. Het verschil met een depressie is dat een depressie zich over alle levensdomeinen uitstrekt, terwijl dit bij een burn-out niet is, en dat een depressie een stemmingsstoornis is, en een burn-out een energiestoornis.

Een burn-out kan tevens depressie en angst uitlokken. Doordat je je slechter en slechter voelt, kan het zijn dat je depressieve symptomen ontwikkelt. Door het voortdurende piekeren en verminderde prestatievermogen ga je meer angstig reageren op bepaalde situaties, omdat je niet weet hoe hieruit te komen.

Kris De Groof

Stress en burn-out coach en psychotherapeut