Stress als te koesteren goed
Stress is goed. Sterker nog: je kunt je er zelfs goed bij voelen, vreugde na het klaren van een intense opdracht. Stress als de motor die ons voortstuwt in het leven, het klankbord dat ons laat weten dat we maar beter actie kunnen ondernemen. Zonder stress is er geen innovatie, geen vooruitgang, geen zelfinzicht en geen zelfontwikkeling is. Ons stress-systeem stelt ons in staat lichamelijke en mentale taken tot een goed einde te brengen.
Stress is dus een natuurlijk, normaal en gezond waarschuwingssignaal. Maar waarom zijn er dan zoveel stressgerelateerde klachten? Waarom worden letterlijk zoveel mensen ziek van stress? Te veel stress of te langdurig stress zonder ruimte en tijd voor herstel, is fout. Dat noemen we toxische stress. Dat is ‘giftig’ voor je lijf en maakt (echt) dingen kapot.
Om stress in jouw voordeel te gebruiken moet je je dus eerst en vooral bewust worden wanneer en waarom je gestresst raakt. En je kent best ook je eigen grenzen. Vaak wringt daar het schoentje. We kunnen wel tegen stress in korte pieken maar soms volgen de inspanningen zich in een dermate tempo op dat het rustsysteem nog niet alle sporen heeft kunnen wissen. Dan stapelt de stress zich op en ontstaat er chronische stress. Elke Van Hoof vergelijkt het met een wagen wiens gaspedaal is blijven hangen of de rem doet het niet meer. Hierdoor kan je geen herstelhormoon aanmaken en lopen je batterijen langzaam leeg.
Na een stresspiek moet je je brein hersteltijd gunnen om zichzelf opnieuw op te laden. Doe je dat niet dan loop je het risico om binnen de kortste keren opnieuw vast te lopen.
Oefening in stilstaan na een stresspiek van Elke Van Hoof in ‘Stress en burnout’ :
- Sta na een (erge) stresspiek even bewust stil bij wat er gebeurde
- Hoe erg was deze piek? Beoordeel op een schaal van 1 (=geen stress) tot 10 (mega stress)
- Hoe ben je met deze situatie omgegaan? Wat heb je gedaan om de stress de baas te kunnen?
- Wat kan je daaruit leren voor een volgende stresspiek?
Ons lichaam en brein kan tot meerdere uren tijd nodig hebben om te recupereren. Denk maar aan het gevoel achteraf (zoals slappe benen, aandrang tot huilen of een krachtig gevoel van de opwinding).
Hoe krijg je nu meer zicht op jouw stress-signalen?
Maak een lijstje van jouw persoonlijke signalen. Als je eenmaal nieuwsgierig bent naar hoe het bij jou zit dan kan je de daarmee gepaard gaande stress gemakkelijker de baas. Wanneer wordt het je teveel? Hoe voel je dat? Wees eerlijk tegenover jezelf en neem jezelf nauwkeurig waar. Maak een onderscheid tussen signalen van je lichaam en het effect dat jouw stress teweeg brengt bij jouw collega’s. Plan een time-out wanneer de alarmsignalen de kop opsteken.
Veronique Bundervoet (psychologe – stress en burnout coach)