Hartcoherentie om je stress te verlagen

Het hart en brein wisselen informatie met elkaar uit. Onderzoekers vinden meer en meer aanwijzingen dat het hart(ritme) een belangrijke rol speelt bij de beleving van emoties en stress. Hartcoherentie biedt een aantal eenvoudige oefeningen waarmee je je hartritme kan beïnvloeden, en zo je emoties beter kan reguleren en stress beter kan hanteren.

Het hart en brein wisselen informatie met elkaar uit. Onderzoekers vinden meer en meer aanwijzingen dat het hart(ritme) een belangrijke rol speelt bij de beleving van emoties en stress. Hartcoherentie biedt een aantal eenvoudige oefeningen waarmee je je hartritme kan beïnvloeden, en zo je emoties beter kan reguleren en stress beter kan hanteren.

Een van de beste manier om meer inzicht te krijgen op je stress is bewust gaan ademhalen. Als je dat doet, vertraagt je hartslag en activeert je parasympatisch zenuwstelstel (dat o.a. rust en slaap stuurt). Het doel is hier niet om dieper adem te halen maar in een regelmatig ritme te ademen.

De technieken die worden toegepast bij de methode hartcoherentie verschillen van ontspanningsoefeningen of meditatie, in die zin dat het hierbij vaak nodig is om je even af te sluiten van de buitenwereld. Bij hartcoherentie hoeft dit niet, het kan op elk moment worden toegepast, waardoor het op drukke momenten praktischer is dan meditatie.

 Het zijn simpele oefeningen waardoor je bij een stresspiek op korte termijn opnieuw kalmer wordt en die je overal kan doen: op je werk, in de auto of bus of trein, voor het slapen gaan,… Hoe meer je dit soort oefeningen doet, hoe meer het een automatisme wordt.

Het hart-breinsysteem

Ons hart is meer dan alleen een spier die bloed rond pompt. Een hart bevat namelijk zenuwcellen (neuronen) net als de hersenen. Een menselijk hart heeft dus een eigen zenuwstelsel, produceert zijn eigen neurotransmitters en heeft een eigen geheugen. Het hart kan gezien worden als een gespecialiseerd brein dat specifieke informatie verwerkt.

Het hart en het brein wisselen signalen met elkaar uit, en sturen signalen naar elkaar door. De hersenen en organen reageren op aanpassingen in het hartritme, en organen en hersenen geven signalen aan het hart waardoor het hartritme kan veranderen.

De mate van activiteit of rust heeft invloed op het hartritme: als er actie van het lichaam wordt gevraagd dan gaat het hart sneller kloppen – tijdens ontspanning wordt het hartritme juist weer rustiger, en kan het lichaam zich herstellen. Het is dus heel belangrijk dat de mate van activiteit (stress) en rustmomenten met elkaar in evenwicht zijn.

De variatie in hartritme wordt HRV (heart rate variability) genoemd, en is een belangrijke gezondheids- en fitheidsindicator. Het zegt iets over de flexibiliteit van lichamelijke functies en over je mogelijkheden om op stress of een veranderende omgeving te reageren.

Emoties en stress hebben invloed op hartritme

Emoties hebben de grootste invloed op de variatie in je hartritme. Emotionele stress (boosheid, frustratie, onrust,…) zorgen voor grillige en onregelmatige hartritme patronen: een “incoherent” hartritme patroon. Het bloed wordt dan schoksgewijs door de aderen gepompt waardoor het lichaam inefficiënt functioneert. In deze toestand ben je minder goed in staat om na te denken of informatie te verwerken.

Bij positieve emoties is het hartritme vloeiend en regelmatig, en noemt men “hartcoherentie”. Je lichaam functioneert met een coherent hartritme beter en efficiënter. Daarnaast voel je je beter en je bent beter in staat om te denken en te leren.

De signalen die gegenereerd worden door het hartritme (en dus door het hart naar het brein worden gestuurd) hebben een belangrijke invloed op de kwaliteit van onze emoties. Hartritme is mede bepalend voor de goede werking van perceptie en cognitieve functies.  

Hoe kun je je hartritme beïnvloeden?

Mensen kunnen niet direct hun hartritme beïnvloeden, omdat dit geregeld wordt door het autonome zenuwstelsel. Maar via je ademhaling kun je wel invloed uitoefenen op je hartritme. Ook kun je bewust aan positieve ervaringen terugdenken die een positief gevoel oproepen.

Hartcoherentie heeft een aantal eenvoudige oefeningen waarmee je je zelf kunt trainen om je hartritme te beïnvloeden.

Een hartcoherentie-oefening

Adem vijf seconden in en vijf seconden uit, en doe dit zes keer per minuut. Hou dit vijf minuten vol.

Door deze ademhaling te doen zal je hartslag rustiger en regelmatiger worden, en kom je in een staat van hartcoherentie die de bloeddruk verlaagt en angst en stress vermindert.

Meer doen rond hartcoherentie?

Wil je meer weten of ben je geïnteresseerd in hartcoherentie?
In samenwerking met PTC Gent organiseren we een opleiding hartcoherentie.

Op de link https://ptcgent.be/activiteiten/hartcoherentietraining/ vind je alle info.